Polska jest jednym z nielicznych krajów, które stosują zmienne oprocentowanie w kredytach hipotecznych.
Ryzyko zmiennej stopy procentowej obciążające wyłącznie kredytobiorców.
Zdecydowanie częściej stosowanym rozwiązaniem jest stała stopa oprocentowania, gdzie – na skutek jej zastosowania – kredytobiorca wie, ile będzie zobowiązany zapłacić bankowi przez cały okres wykonywania umowy (a przecież umowy kredytów hipotecznych często są zawierane na 15, 20 czy 30 lat).
Zastosowanie zmiennego oprocentowania przerzuca ryzyko stopy procentowej w całości z banku na klienta, co jest oczywiście niekorzystne dla kredytobiorcy, a pozostaje bardzo korzystne dla banku. Co istotne, banki nie zabezpieczają swoich klientów przed tym ryzykiem.
Nieprawidłowy sposób ustalania stawki WIBOR i jego podatność na manipulacje.
Sposób ustalania tego wskaźnika także budzi wiele wątpliwości co do jego uczciwości. Wskaźnik WIBOR ma odzwierciedlać rzeczywisty (czyli realny, rynkowy) koszt uzyskania środków („pożyczki”) na rynku międzybankowym. W rzeczywistości jednak wskaźnik ten nie jest w taki sposób ustalany, albowiem do ustalenia jego wysokości brane pod uwagę są jedynie „deklarowane” dane.
Dodatkowo, co jest bardzo istotne, to banki ustalają stawkę WIBOR, która znajduje później zastosowanie w umowach kredytu. Banki co do zasady nie informowały swoich klientów, że to one mają wpływ na wysokość tego wskaźnika, a w konsekwencji – na wysokość raty obciążającej kredytobiorcę.
W związku z powyższym, istnieją poważne wątpliwości, czy WIBOR jest obiektywnym wskaźnikiem (a tak jest przecież przedstawiany przez banki).
WIBOR ulega ciągłym zmianom, co bezpośrednio wpływa na wysokość oprocentowania, a w konsekwencji również na wysokość comiesięcznych rat obciążających kredytobiorców, jak i całkowity koszt kredytu.
Co istotne jednak, banki – w zdecydowanej większości przypadków – nie informowały kredytobiorców o tym, że oprocentowanie może drastycznie wzrosnąć. Wzrost oprocentowania, który nastąpił jeszcze w trakcie pandemii stanowił bardzo duże zaskoczenie dla kredytobiorców, którzy często utracili możliwość obsługi kredytu. Banki, w większości przypadków, nie zabezpieczyły również kredytobiorców przed powyższym ryzykiem.
Istnieje kilka potencjalnych rozstrzygnięć sądów, w przypadku stwierdzenia nieuczciwości klauzuli zmiennego oprocentowania występującego w umowie kredytu:
- Nieważność umowy kredytu złotówkowego opartego na wskaźniku WIBOR
W przypadku stwierdzenia, że klauzula zmiennego oprocentowania ze wskaźnikiem WIBOR jest wadliwa, kredytobiorca może dochodzić przed sądem ustalenia nieważności umowy kredytu w całości. Konsekwencją nieważności umowy jest to, że bank powinien zwrócić kredytobiorcy wszystkie należności jakie ten wpłacił na jego rzecz przez cały czas trwania umowy kredytu.
Umowę uznaje się za nigdy niezawartą, hipoteka zabezpieczająca spłatę kredytu podlega wówczas wykreśleniu, a kredytobiorca nie jest zobowiązany do dalszej spłaty kredytu.
- „Odwiborowanie”
„Odwiborowanie” to termin używany w kontekście zmiany sposobu ustalania oprocentowania kredytów hipotecznych. Polega na zastąpieniu zmiennej stopy WIBOR innym, bardziej stabilnym wskaźnikiem. Proces ten może być inicjowany przez kredytobiorców, którzy czują się pokrzywdzeni przez niestabilność i nieuczciwość WIBOR. W tym przypadku, umowa nadal jest wykonywana, lecz na zmienionych warunkach.
Konieczne jest przeliczenie wszelkich wpłat uiszczonych na rzecz banku tak, jakby te nowe warunki umowne obowiązywały od dnia zawarcia umowy. Kredytobiorcy przysługuje względem banku roszczenie o zwrot nadpłaconych rat (nowe warunki powinny być bowiem korzystniejsze dla kredytobiorcy, zatem wcześniej zapłacone raty były zawyżone).
- Spłata Kredytu PLN + Marża
Kolejną, potencjalną konsekwencją podważenia ważności umowy kredytu opartego na stawce WIBOR, jest uzyskanie rozstrzygnięcia sądu, na podstawie którego kredytobiorca w dalszym ciągu będzie spłacać kredyt, jednak według stałego oprocentowania o wartości marży przewidzianej w umowie kredytu. Marża, jako składowa oprocentowania kredytu, jest stała i zawsze jest określona w umowie ze zmiennym oprocentowaniem.
W ten sposób z umowy eliminowany jest wskaźnik WIBOR, a umowa nadal jest wykonywana według stałego, niskiego oprocentowania. W praktyce bowiem, w większości przypadków marża banku w umowie kredytu złotówkowego wynosi 1 – 3 p.p.
Pamiętaj, że jeśli jesteś ofiarą oszustwa bankowego należy Ci się pomoc!
Dochodzenie Roszczeń od Banków
Kredytobiorcy, którzy decydują się na takie działania, muszą być przygotowani na zgłębienie aspektów prawnych i finansowych swoich umów kredytowych.
Kluczowe w tych przypadkach jest udowodnienie, że postanowienia umowy są nieuczciwe i niezgodne z prawami konsumentów, a bank nie wypełnił względem kredytobiorcy ciążących na nim obowiązków informacyjnych. Biorąc jednak pod uwagę problem „Frankowiczów” oraz fakt, iż pojawiły się w skali ogólnopolskiej pierwsze prawomocne zabezpieczenia kredytów złotówkowych, polegające na wstrzymaniu obowiązku spłaty kredytu na czas trwania procesu, uznać można, że polskie sądy dostrzegają problem w umowach kredytów „złotówkowych” oprocentowanych stawką WIBOR.
- Choć nie ma jeszcze prawomocnych wyroków w tych sprawach, Kancelaria prowadzi tego rodzaju sprawy. Sędziowie przychylili się do wstrzymania płatności całych rat kredytowych i/lub spłaty wyłącznie części kapitałowej raty, z pominięciem oprocentowania opartego na wskaźniku WIBOR, co może świadczyć o korzystnym podejściu sądów do sporów z bankami dotyczących kredytów „złotówkowych”. W momencie pojawienia się prawomocnych orzeczeń sądowych, będziemy niezwłocznie o tym informować.
Opinie klientów, którzy nam zaufali
Kredyty PLN + WIBOR
Najczęściej zadawane pytania
Co to jest WIBOR?
Wskaźnik WIBOR (Warsaw Interbank Offer Rate) to oprocentowanie, po którym banki udzielają sobie nawzajem pożyczek. Jego wartość jest zmienna i aktualizowana niemal codziennie (w każdy dzień roboczy o godzinie 11:00). WIBOR jest monitorowany i archiwizowany przez GPW Benchmark S.A., który pełni rolę administratora tego wskaźnika.
WIBOR 3M, a WIBOR 6M
Banki, w umowach o zmiennej stopie procentowej, zazwyczaj korzystają z dwóch wskaźników WIBOR: WIBOR 3M i WIBOR 6M. Różnią się one wpływem na wysokość rat kredytowych. WIBOR 3M to oprocentowanie pożyczek między bankami na 3 miesiące, co oznacza, że oprocentowanie kredytu, a tym samym wysokość raty, jest aktualizowane co kwartał. Z kolei WIBOR 6M obejmuje pożyczki na 6 miesięcy, co skutkuje zmianą oprocentowania maksymalnie dwa razy w roku, czyli raz na pół roku.
Co dalej z WIBOR?
Wkrótce WIBOR przestanie odgrywać kluczową rolę na rynku kredytowym. Od początku 2023 roku wskaźnik ten stopniowo zostaje zastępowany przez nowy wskaźnik WIRON, a całkowite usunięcie WIBOR z umów kredytowych planowane jest na 2025 rok. Do tego czasu oprocentowanie kredytów opartych na WIBOR 3M i 6M będzie nadal zależało od zmian stóp procentowych oraz wartości WIBOR.
WIRON, według ekspertów, jest bardziej stabilny i mniej podatny na wahania stóp procentowych w porównaniu do WIBOR. Zmiana ta ma na celu złagodzenie dynamicznych wzrostów rat kredytowych, z którymi borykają się kredytobiorcy.