Obecnie jednym z najbardziej dyskutowanych tematów wśród prawników i kredytobiorców jest kwestia uczciwości wskaźnika WIBOR. Wynika to przede wszystkich z tego, że w ostatnich latach raty kredytów złotówkowych drastycznie wzrosły, co spowodowało nawet trzykrotne zwiększenie wysokości comiesięcznego obciążenia kredytobiorców. W związku z tym, powstaje coraz więcej pytań i wątpliwości wokół wskaźnika WIBOR – czy jego ustalanie odbywa się w sposób uczciwy, a także czy – podobnie jak w przypadku tzw. „spraw frankowych” – można go skutecznie podważać w umowach kredytowych. Co prawda, w chwili obecnej nie ma żadnego prawomocnego wyroku sądu polskiego, który potwierdzałby nieważność umów opartych na WIBOR, jednak być może stan ten diametralnie się zmieni po udzieleniu przez Trybunał Sprawiedliwości UE (TSUE) odpowiedzi na zadane mu przez Sąd Okręgowy w Częstochowie pytania w sprawie prowadzonej pod sygn. akt: I C 1226/23.
Trybunałowi zadano następujące pytania:
- Czy art. 1 ust. 2 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób, że pozwala on na badanie postanowień umownych dotyczących zmiennego oprocentowania w oparciu o wskaźnik referencyjny WIBOR?
- W przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie pierwsze, czy art. 4 ust. 2 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób, że pozwala on na badanie postanowień umownych dotyczących zmiennego oprocentowania w oparciu o wskaźnik referencyjny WIBOR?
- W przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie pierwsze i drugie, czy art. 3 ust. 1 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób, że zapisy umowy dotyczące zmiennego oprocentowania w oparciu o wskaźnik referencyjny WIBOR można traktować jako stojące w sprzeczności z wymogami dobrej wiary i powodujące znaczącą nierównowagę wynikających z umowy praw i obowiązków stron ze szkodą dla konsumenta, z uwagi na niewłaściwe poinformowanie konsumenta odnośnie narażenia na ryzyko zmiennej stopy procentowej, w tym w szczególności niewskazaniu, w jaki sposób ustala się wskaźnik referencyjny będący podstawą ustalania zmiennego oprocentowania i jakie wątpliwości są związane z jego nie transparentnością oraz nierównomierny rozkład tego ryzyka na strony umowy?
- W przypadku pozytywnej odpowiedzi na wcześniejsze pytania, czy art. 6 ust 1 w zw. z art. 3 ust. 1 i 2 zdanie 2 oraz art. 2 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób, iż w przypadku uznania za nieuczciwe postanowienia umownego dotyczącego zmiennego oprocentowania w oparciu o wskaźnik referencyjny WIBOR możliwym jest dalsze funkcjonowanie umowy, w której wysokość oprocentowania kwoty kapitału kredytu będzie się opierała na drugim składniku ustalającym wysokość oprocentowania zawartym w umowie, to jest stałej marży banku, co spowoduje zmianę oprocentowania kredytu ze zmiennego na stałe?
Pierwsze trzy pytania sprowadzają się do ustalenia przez TSUE, czy wskaźnik WIBOR może być kwestionowany i czy takie ujęcie sposobu oprocentowania kredytu można uznać za nieuczciwe, a ponadto czy wystarczające do uznania takiego składnika oprocentowania za nieuczciwe może być już samo nieprawidłowe i nierzetelne poinformowanie konsumenta o ryzyku związanym z zawarciem tego rodzaju umowy. Czwarte pytanie dotyczy skutków ewentualnej eliminacji z umowy wskaźnika WIBOR, tj. czy ewentualne stwierdzenie nieuczciwości wskaźnika WIBOR spowoduje zamianę kredytu na oprocentowany stałą stopą (samą marżą kredytu przewidzianą w umowie) czy też doprowadzi, np. jak w wypadku kredytów frankowych, do upadku całej umowy (jej nieważności lub bezskuteczności).
Uznanie przez TSUE możliwości kwestionowania wskaźnika WIBOR nie będzie oznaczało automatycznego usunięcia go ze wszystkich umów czy uznania ich za nieważne, natomiast istnieje duże prawdopodobieństwo, że TSUE przyzna sądom krajowym możliwość jego usuwania z umów.
Podkreślić w tym miejscu również należy, że powyższe pytania zadane Trybunałowi dotyczą umowy kredytu zawartej w 2019 roku, a zatem już po dniu znowelizowania polskich przepisów i objęcia publicznym nadzorem wskaźnika WIBOR. W naszej ocenie, umowy zawierane przed 2018 rokiem są obarczone o wiele większymi wadliwościami niż te zawierane po 2018 roku. Dla umów zawieranych wcześniej w istocie dwa pierwsze pytania zadane Trybunałowi nie będą mieć zatem istotnego znaczenia.
Zapraszamy do dokonania darmowej analizy swojej umowy kredytowej.
Wyślij umowę pod adres: kontakt@pogotowiebankowe.pl lub zadzwoń +48 91 817 18 88
